Ons land kent talloze kloosters, kerken, kastelen, landhuizen en forten die tegenwoordig het decor vormen voor zakelijke overnachtingen en -evenementen. In deze serie lichten we ze een voor een uit. Ditmaal kijken we naar het imposante gemaal De Cruquius in Haarlemmermeer.
Foto: Jane023
Wat was het?
In de negentiende eeuw werd het Haarlemmermeer met behulp van drie gemalen drooggelegd, waaronder De Cruquius (vernoemd naar de zeventiende eeuwse Nederlandse waterbouwkundige Nicolaus Samuelis Cruquius). Het gemaal bestaat uit een neogotisch gebouw dat om de machinekamer uit 1849 heen is gebouwd. In deze kamer staat de grootste en best bewaarde stoommachine ter wereld. Deze Cornish Engine heeft een cilinder van 3,66 meter doorsnede en kan met acht balansarmen van elk 10.000 kilo acht zuigers aandrijven. Met elke slag van deze armen stroomt er 64.000 liter water via de sluizen de ringvaart in. Het nabijgelegen dorp werd zelfs naar het gemaal vernoemd.
Ondanks de imposante afmetingen en prestaties deed De Cruquius na 1912 geen actieve dienst meer en in 1932 werd het gemaal definitief stilgelegd. Na de officiële sluiting in 1933 ging de sloop van het gebouw dankzij de in 1934 opgerichte Stichting De Cruquius niet door. De stichting opende er in 1934 een museum. In 2009 werd het gemaal eigendom van Vereniging Hendrick de Keyser, die het van 2010 tot 2015 grondig restaureerde. De Cruquius behoort tot de Top 100 der Nederlandse rijksmonumenten.
Wat kun je er nu?
De Cruquius is nog altijd een museum en maakt samen met het Historisch Museum onderdeel uit van Haarlemmermeermuseum De Cruquius. In het gemaal staat de strijd tegen het water centraal. Je vindt er onder andere modellen van molens, stoommachines en opvoerwerktuigen, poldermaquettes, oude kaarten en prenten. Een watermaquette toont hoe Nederland eruit zou zien zonder dijken en wat een stormvloed teweeg zou kunnen brengen.
Naast een educatieve functie biedt het gemaal ook ruimte voor vergaderingen of evenementen. Aan de buitenzijde geven neogotische elementen zoals kantelen, steunberen, spitsbogen en rijk geornamenteerd traceerwerk het gemaal een prachtig aanzicht. Ook binnen zijn neogotische elementen te vinden, zoals versierde gietijzeren trappen en pilaren. In de Waterschapszaal kunnen normaal gesproken 120 mensen plaatsnemen (nu 30). Het Theehuis naast het museum kan als diner- en cateringruimte worden ingezet. Uiteraard komt deze locatie het beste tot zijn recht wanneer je een event combineert met een rondleiding en je het gemaal zelf in actie ziet.
.gif){kind=tracking}
.gif)
.gif)
.gif)