Vorige maand sprak ik een oud-collega uit de congreswereld. Hij vertelde dat hij na een paar jaar weer benaderd was door een Russisch congresorganisatiebureau waarvoor hij al vaker in Moskou in-company workshops had gegeven.
Hij was vereerd weer opnieuw gevraagd te zijn maar had nu op een of andere manier toch minder zin om op de uitnodiging in te gaan. Hoezo, vraag ik. "Nou, zegt hij, dat ligt niet aan de klant of de Russen hoor, want dat zijn echt heel aardige mensen. Maar ik heb steeds meer moeite met het land. Niet alleen vanwege Poetin en de internationale politieke verhoudingen maar ook staat me tegen hoeveel gedoe je hebt met het regelen van de reis." En hij begint op te sommen: "Ik moet visumformulieren insturen, een pasfoto laten maken, een bewijs regelen dat ik een ziektekostenverzekering heb, een precieze invitatie regelen van het bedrijf of hotel waar ik verblijf, mijn paspoort opsturen naar het Russische consulaat, en dan natuurlijk nog de vlucht, taxi en het hotel zelf boeken. Verder in het vliegtuig weer een formulier invullen, in lange rijen wachten bij de douane, mijn paspoort enkele uren inleveren in het hotel, kortom, ik zie er gewoon tegen op. Bovendien moet er een ondertekend contract komen dat aan allerlei eisen voldoet voor de Russische bank, om me straks euro's te mogen overmaken."
Dus je gaat niet, concludeerde ik? Maar hij had nog niet besloten.
Borsjt en noedels
Tot ik hem een week later weer tegenkwam. "Wat heb je met die training in Moskou gedaan?", vroeg ik. "O, zegt hij, ik ga niet. Maar ik geef de training wel. We hebben nog wat over en weer gemaild en nu geef ik in het voorjaar een webinar. dat wil zeggen een training online, met realtime beeld en geluid in twee richtingen. Het bespaart ons allen een hoop reis- en verblijfskosten en mij een enorme rompslomp. Bovendien heb ik dan niks te maken met het Russische overheidsapparaat. Dat is heel andere koek! Ik kruip straks lekker achter de webcamera van mijn laptop en onder het genot van mijn eigen cappuccino skype ik met het klasje Russische congresmanagers. Pauzes zijn ook echt pauzes en niet in hakkelend Runglish verlopende gesprekken tijdens de kantine-achtige maaltijden met borsjt, noedels en grijze vleeslapjes." Hier komen traumatische ervaringen naar boven.
Grote verliezer
Hij heeft natuurlijk gelijk. Technisch wordt het steeds gemakkelijker. Financieel gunstiger. Politiek eenvoudiger. Hij moet wel nog dat contractje voor de bank regelen en er overheen stappen dat hij Russische vakgenoten vooruithelpt. Maar daar wordt de wereld niet slechter van. Met het instabieler worden van de internationale betrekkingen wordt dit steeds vaker de oplossing voor uitwisseling van kennis. Live ontmoetingen worden minder. De reis- en hospitality-sector is onmiskenbaar en onontkoombaar de grote verliezer. Wat is daarop hun antwoord?
.gif)